Afgelopen week was het twintig jaar geleden dat de VS op eigen bodem werden aangevallen door moslimextremisten. Twee vliegtuigen onder andere vlogen de Twin Towers van New York in en liet de VS in totale verbijstering achter. Ik werkte toen bij de Amerikaanse computergigant Compaq in Gorinchem waar alle alarmbellen afgingen.
Als gevolg van de aanval op 9/11 begon de VS de 'War on Terror', onder andere in Afghanistan. Irak was later - onder valse voorwendselen - de pineut. 20 jaar later (?!) vertrokken de VS - en in hun kielzog de EU - uit Afghanistan. Nog voordat de VS zijn hielen hadden gelicht namen de 'verslagen' Taliban de macht in Afghanistan over. Het gevolg was een totale chaos op het vliegveld waar veel Afghanen het verscheurde land wilden verlaten. Met luchtbruggen redden de VS en de bondgenoten wat er te redden viel, maar de hele situatie was tekenend voor het failliet van de VS. Het dramatische beeld van Afghanen die zich wanhopig vastklampen aan de vleugel van vertrekkende militaire vliegtuigen was exemplarisch.
Met hun eenzijdige aangekondigde vertrek - America First - zette Biden in navolging van Trump de EU-bondgenoten voor het blok. Oh ja, Frankrijk en de UK waren doodleuk op eigen houtje al eerder begonnen mensen uit Afghanistan te evacueren. Nederland, in naam van 'nieuw leiderschap' Kaag, was verbijsterd. Het zou me meer verbazen wanneer de EU wel gezamenlijk zou optrekken.
Het 'opgeleide' Afghaanse leger legde de Taliban geen strobreed in de weg. Ook (een groot) deel van de burgers staan niet geheel onwelwillend tegenover de Taliban. Zij willen een rustig, stabiel en veilig bestaan ook al gaat dat ten koste van vrijheden. Voor veel vrouwen is het echter een hard gelach.
In 20 jaar zijn er miljarden uitgegeven en heeft de 'vrijheid' strijd duizenden doden - Afghanen en militairen - gekost. Hebben we daar dan twee decennia voor Jan Lul gezeten? Ja. Volmondig Ja. Op macroniveau zeker. Het westen is er niet in geslaagd om democratie te brengen. Misschien wat naïef gezien de historie van het verscheurde land en het ontbreken van een concreet plan na de invasie. Wie zijn wij om ons Westerse model aan andere landen op te dringen? Volgens Biden was dit overigens niet de bedoeling. Terreurorganisatie Al Qaeda - beschermd door de Taliban - onschadelijk maken was het belangrijkste doel. Missie geslaagd toch? Osama Bin Laden, het brein achter 9/11 en leider Al Qaeda, was immers opgepakt en gedood in 2011.
Op microniveau is de missie misschien gedeeltelijk geslaagd. Meisjes gingen - gaan?! - naar school en lokale initiatieven zoals het slaan van waterputten kwamen van de grond.
Veel vragen blijven echter over. Wat heeft het Westen geleerd? Krijgen we een inclusiever Afghanistan - Taliban 2.0 - of gaat de Sharia Afghanistan wederom beheersen? Komt er een burgeroorlog? Welke rol speelde 'vriend' Saudi-Arabië bij 9/11? Zullen China en Rusland in het gat springen wat de VS heeft achtergelaten? Kunnen we 'failed states' wel aan hun lot overlaten?
Biden heeft gezegd dat dit een einde is aan de grootschalige inzet van militaire troepen in het buitenland nu en de toekomst. Biden heeft zijn handen immers vol aan 'America First', een grootmacht in verval. Misschien is de wereld wel beter af. Fingers crossed.
Ab+
